Bàu Hương mà núi cũng tên Hương, nước biếc non xanh cảnh khác thường

Sâu cạn quanh co bàu một dải, vuông tròn cao thấp núi năm sườn.

Chùa Hương Tích hay còn gọi là tổ đình Hương Tích, thuộc quần thể di tích cấp tỉnh Tam Hương gồm: Núi Hương - Chùa Hương và Bàu Hương. Nơi đây không chỉ có cảnh quan sơn thuỷ hữu tình mà còn mang trong mình nhiều giá trị lịch sử và văn hoá. Đặc biệt đây là ngôi chùa gắn liền với tên tuổi của hoà thượng Vạn Ân, người có công rất lớn trong công cuộc xây dựng Phật giáo Phú Yên và các tỉnh miền nam, trong nữa đầu thế kỷ 20.

Chùa Hương Tích tọa lạc tại thôn Thạnh Phú, xã Hòa Mỹ, tỉnh Đắk Lắk, trước kia là xã Hòa Mỹ Đông, huyện Tây Hoà, tỉnh Phú Yên. Ngôi tự viện này được Hoà Thượng Thích Vạn Ân khai sơn vào năm 1937, thuộc hệ phái Bắc tông, có ngày huý kỵ là Mùng 8 tháng 2 âm lịch. Trước mặt chùa là Bàu Hương, phía Bắc là Núi Hương, phong cảnh sơn thuỷ hữu tình, xếp vào hàng danh thắng xưa ở Phú Yên. Vào năm 1937, khi đi ngang qua vùng đất này, sư Vạn Ân đã bị thu hút bởi cảnh sắc nơi đây nên quyết định dừng chân lập nên chùa Hương Tích. Với hạnh đạo của mình, Hương Tích Tự đã trở thành một trong những điểm đến tâm linh nổi tiếng, thu hút đông đảo du khách và Phật tử đến tham quan, chiêm bái.

Núi Hương nằm trong địa phận các xã: Hòa Phong, Hòa Phú, Hòa Mỹ Đông và Hòa Mỹ Tây, cao độ khoảng 150m, gắn liền với chiến thắng Đường 5 lịch sử. Theo truyền thuyết, xưa kia trên núi có cây kì nam khổng lồ, tỏa mùi thơm cả vùng, nên mới được đặt tên là Núi Hương. Bàu Hương là một đoạn sông nhỏ thuộc nhánh sông Đồng Bò, nằm uốn lượn dưới chân núi Hương, mở rộng tạo thành một vùng đầm nước như mặt hồ, người dân quen gọi là Bàu Hương. Đặc biệt, bàu có nhiều mạch nước ngầm nên không bao giờ cạn, quanh năm đầy ắp cá tôm.

Về kiến trúc, chùa Hương Tích gồm cổng tam quan, sân rộng lớn, chánh điện, Tổ đường, Tượng Phật niết bàn, khu mộ tháp và khu sinh hoạt của sư thầy nằm tách biệt. Chánh điện mới hoàn thiện nên khá khang trang và rộng thoáng, thờ chính Ta Bà Tam Thánh: Phật Thích Ca Mâu Ni, Địa Tạng Vương Bồ Tát và Quán Thế Âm Bồ Tát tượng trưng cho sự tu tập, cứu độ và giải thoát. Phía trước là hàng tượng Tây Phương Tam Thánh: Phật A Di Đà, Quán Thế Âm Bồ Tát và Đại Thế Chí Bồ Tát, tượng trưng cho trí tuệ và cứu độ về cõi Tây Phương cực lạc. Tổ đường nằm tách biệt phía sau chánh điện, cách một khoảng sân, thờ Đạt Ma Tổ Sư và các tổ.

Hoà thượng Thích Vạn Ân còn được mệnh danh là Hòa thượng Hương Tích - thuộc dòng Lâm Tế, tông Liễu Quán, đời thứ 42, húy Trừng Thành, sinh năm 1886 tại một gia đình danh tiếng ở thôn Vạn Lộc, xã Hòa Mỹ, huyện Tuy Hòa, tỉnh Phú Yên. Trong quá trình hoằng hoá của mình, ngoài việc khai sơn Tổ đình Hương Tích, Ngài còn có công xây dựng mới và trùng tu trên hai mươi lăm ngôi chùa ở Phú Yên và các tỉnh miền Trung và miền Nam.

Chùa Hương Tích cùng với di tích Tam Hương không chỉ là một điểm đến tâm linh, mà còn là một phần quan trọng trong văn hóa và lịch sử của vùng đất Phú Yên. Với vẻ đẹp thơ mộng và sự linh thiêng, nơi đây chắc chắn sẽ mang đến cho du khách những trải nghiệm đáng nhớ và những phút giây bình yên giữa cuộc sống bộn bề. Nếu có dịp về vùng đất Hoà Mỹ, hãy ghé chùa để cảm nhận rõ hơn về nét thanh tịnh và cảnh quan xinh đẹp của ngôi tổ đình này các bạn nhé.